Αλφειός: ο αγαπημένος ποταμός του Δία

Το όνομα του ποταμού ετυμολογείται από το αρχαίο ρήμα αλφάνω που σημαίνει πλουτοδοτώ, προσφέρω πλούτο εξ ου και η λέξη «τιμαλφή».

Ο Αλφειός είναι ο σημαντικότερος ποταμός της Πελοποννήσου. Λέγεται επίσης και Ρουφιάς, που προέρχεται από λαϊκή παρετυμολογία μετά από πολλές μεταπτώσεις: Αλφειός – Αλφειάς – Αρφειάς – Ρουφιάς.

Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Πελοποννήσου και έχει μήκος 110 χιλιόμετρα. Πηγάζει στην Αρκαδία, κοντά στο χωριό Καμποχώρι, στους πρόποδες του Ταϋγέτου. Στην πορεία του δέχεται τα νερά των ΕλισσώναΛούσιουΛάδωναΕρύμανθου και του Κλαδέου. Τέλος χύνεται στο βόρειο άκρο του Κυπαρισσιακού κόλπου στην πλευρά της Ηλείας, στο Επιτάλιο.

Το ρεύμα του ποταμού αυτού είναι ορμητικό και μεταφέρει πολλές ύλες με την οποία και γίνονται συνεχείς προσχώσεις με συνέπεια να δημιουργούνται στη θάλασσα σε αρκετή ακτίνα λωρίδες γης, λαιμοί και λιμνοθάλασσες, όπως είναι: της Αγουλινίτσας, της Μουριάς και του Καϊάφα.

Ο πλουτοδότης Αλφειός με τους υπέροχους μύθους που τον συντροφεύουν από την αρχαιότητα, είναι  ακόμα και στις μέρες μας η πηγή της ζωής για την άγρια φύση του Μοριά.

Ο Όμηρος τον αποκαλεί υπέροχα «ΙΕΡΟΝ ΡΟΟΝ ΑΛΦΕΙΟΙΟ». Ο Αλφειός είναι ένας ποταμός που ιστορείται σε πολλούς «μαγικούς» μύθους, καθώς ήταν από τους κορυφαίους θεοποιημένους ποταμούς των αρχαίων Ελλήνων και λατρευόταν σε όλες τις περιοχές απ’ όπου περνούσε. Διάσημο είναι το άγαλμα του Αλφειού στο αέτωμα του ναού του Ολυμπίου Δία στην αρχαία Ολυμπία, ενώ ο ποταμός απεικονιζόταν συχνά σε ρωμαϊκά ψηφιδωτά.

Σύμφωνα με τον Πλίνιο, το ποτάμι ήταν πλωτό από την εκβολή του μέχρι την περιοχή της αρχαίας Ολυμπίας, όπου οι επισκέπτες έφθαναν με μικρά σκάφη για τους Ολυμπιακούς αγώνες.

Τα άφθονα νερά του Αλφειού πίστευαν ότι γιάτρευαν τις δερματικές παθήσεις. Η νωχελική του ροή ευνοεί την αλιεία, ενώ αρδεύει την ομώνυμη κοιλάδα όπου βρίσκεται και η Ολυμπία. Δεν είχαν άδικο οι αρχαίοι Έλληνες που τον θεωρούσαν θεό.

Ο Αλφειός στο διάβα του περνάει από πολλά διαφορετικά οικοσυστήματα και τύπους βλάστησης. Γύρω από το ποτάμι η βλάστηση αποτελείται κυρίως από πλατάνια, πολλές μεγάλες ασημοϊτιές, πικροδάφνες και λυγαριές, ενώ λίγο πιο ψηλά στους λόφους επικρατούν τα πουρνάρια, οι κουμαριές, οι κοκκορεβυθιές και τα σφενδάμια. Πολλά χαρακτηριστικά είδη της πελοποννησιακής χλωρίδας φύονται κοντά στο ποτάμι. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει πολλά είδη που ζούνε στα παρόχθια δάση και σε εκβολές ποταμών ενώ η ιχθυοπανίδα του ποταμού περιλαμβάνει 22 είδη..

Συμβάλει στη δημιουργία των λιμνοθαλασσών Καϊάφα, Αγουλινίτσας και Μουριάς – οι δύο τελευταίες έχουν αποξηρανθεί – στην πρόσχωση του Κυπαρισσιακού, καθώς και στην επιμήκυνση των εκβολών του. Έχει υποστεί αλλοιώσεις από την κατασκευή φραγμάτων και τις αμμοληψίες, δέχεται στερεά και υγρά απόβλητα οικισμών, βιοτεχνιών, βιομηχανιών (ΑΗΣ Μεγαλόπολης) καθώς και γεωργικά και κτηνοτροφικά απόβλητα. Το δέλτα του αποτελεί κρίκο στην αλυσίδα των υγροτόπων της δυτικής Ελλάδας και έχει υποστεί έντονη υποβάθμιση από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Στο σημείο που συναντώνται ο Λάδωνας και ο Ερύμανθος με τον Αλφειό (Τριποταμιά) δημιουργείται ένα σπουδαίο οικοσύστημα. Στην Αρχαία Ολυμπία υπάρχει φράγμα εκτροπής (φράγμα του Φλόκα) απ’ όπου αρδεύονται μεγάλες εκτάσεις των πεδιάδων της Ηλείας (περί τα 135.000 στρέμματα).

Στον Αλφειό αρκετοί αθλητές πραγματοποιούν κατάβαση με φουσκωτό σκάφος. Είναι εντυπωσιακή διαδρομή για ράφτινγκ στην Ελλάδα με συνεχόμενα τεχνικά περάσματα.

Πως θα πάτε

Ο Αλφειός είναι μεγάλο ποτάμι και διακρίνεται για τα πολλά όμορφα σημεία του. Για να τον εξερευνήσετε προτιμήστε σαν αφετηρία την Ολυμπία. Από εδώ μπορείτε να ανακαλύψετε το φράγμα και τις εκβολές στα δυτικά και την συμβολή με τον Ερύμανθο και τον Λάδωνα στα ανατολικά. Αν προτιμάτε την πιο άγρια ημιορεινή διαδρομή του ποταμού, με αφετηρία την Καρύταινα μπορείτε να φτάσετε σε πολλά δυσπρόσιτα σημεία που τα περισσότερα από αυτά απαιτούν περπάτημα.

ΠΗΓΕΣ :

  • Βικιπαίδεια, η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
  • Νaturagraeca – οδηγός για την άγρια φύση της Ελλάδας
  • Greek Travel Pages
Φωτογραφία: Παύλος Θεοδωράτος “unseengreece”