Λίμνη Αγουλινίτσας

 Η ΛΙΜΝΗ ΤΗΣ ΑΓΟΥΛΙΝΙΤΣΑΣ

Η Λίμνη της Αγουλινίτσας αποξηραμένη από το 1969, βρισκόταν στην Ηλεία. Το όνομα της το οφείλει στο χωριό Αγουλινίτσα, το σημερινό Επιτάλιο, που βρισκόταν στις όχθες της.

Η Αγουλινίτσα βρισκόταν δίπλα στη θάλασσα και με τεχνητό κανάλι την υδροδοτούσαν συχνά με θαλασσινό νερό εφόσον το επίπεδο της ήταν χαμηλότερο από τη θάλασσα. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονταν οι εκβολές του Αλφειού των οποίων αποτελούσε τμήμα. Η εκμετάλλευση της λίμνης και ειδικά το ψάρεμα των χελιών έβγαινε από το κράτος σε δημοπρασία, έπειτα οι ψαράδες συνήθως ντόπιοι έχτιζαν διβάρια και άνοιγαν μπούκες, τεχνητά κανάλια, από τις οποίες εμπλούτιζαν τα νερά της με θαλασσινό νερό.

Η Αγουλινίτσα δεν υπήρχε στην αρχαιότητα. Δημιουργήθηκε κατά τον μεσαίωνα από τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα της περιοχής όπου με την παράσυρση άμμου εγκλώβισαν νερά του Αλφείου, βρόχινα και ρεμάτων και δημιουργήθηκε η λίμνη. Στην αρχαιότητα μάλιστα εκεί ήταν το Δέλτα του Αλφειού πριν μετατοπιστεί με την πάροδο των χρόνων στην σημερινή του θέση. 

 Η λίμνη επικοινωνούσε με τεχνητό τρόπο με τη θάλασσα μέσω ενός τεχνητού αυλακιού κοντά στον Αλφειό την γνωστή (μπούκα). Η διαφορά της στάθμης της λίμνης και της θάλασσα ήταν 1 με 1,5 μέτρα περίπου.  Το καλοκαίρι άνοιγαν την μπούκα κι έμπαινε το νερό της θάλασσας μέσα στην λίμνη και το χειμώνα όταν ανέβαιναν τα νερά της λίμνης υπερβολικά άνοιγαν πάλι την μπούκα και έφευγαν τα νερά της προς την θάλασσα.

Ήταν ένας πλούσιος υδροβιότοπος (με ψάρια, λαβράκια, κέφαλους και χέλια), και στις όχθες άνθιζε το κυνήγι της μπάλιζας (γνωστή και με άλλα ονόματα στην Ελλάδα όπως: αγριοπουλάδα, καρακούσι, λούφα, μαυρόκοτα, μαυροκοτί, μαυρόπουλο, μπάλιζα, μπάλιτζα, φαλαρίδα). To κυνήγι προσέλκυε κυνηγούς από όλη την Ελλάδα και έδινε ώθηση στην τοπική οικονομία (καταλύματα, εστίαση κτλ.). 

Μεγάλο μέρος των κατοίκων της Αγουλινίτσας είχαν ως κύρια πηγή εσόδων το ψάρεμα. Περίφημα ήταν τα χέλια της Αγουλινίτσας. Άνθρωποι από τις γύρω περιοχές (και όχι μόνο) κατέφθαναν για να τα γευτούν και υπήρχαν ταβέρνες οι οποίες τα είχαν ως μοναδικό “πιάτο”.

Το έτος 1969 αποξηράνθηκε. Η έκταση που αποκαλύφθηκε ήταν περίπου 20.000 στρέμματα. Το 80% αυτής έκτασης ήταν γόνιμη και κατάλληλη για καλλιέργεια. Το υπόλοιπο 20% ήταν ακατάλληλη για καλλιέργεια γιατί παραμένουν μικροί βάλτοι. Αμέσως μετά την αποξήρανση αναπτύχθηκε στραγγιστικό και αρδευτικό δίκτυο το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα και έχει την φροντίδα του ο Τ.Ο.Ε.Β. Επιταλίου. Μετά την ολοκλήρωση αυτού του έργου δόθηκαν από την νομαρχία οι εκτάσεις της για καλλιέργεια από τους κατοίκους των όμορων προς αυτήν κοινοτήτων Επιταλίου, Αγριδίου, Ανεμοχωρίου, Ραχών, Άνω Σαμικού,  Καλλικώμου, και Κάτω Σαμικού. Ο σκοπός της παραχώρησης ήταν όχι μόνο η καλλιέργεια της από ακτήμονες καλλιεργητές αλλά και η ανάπτυξη ομαδικού πνεύματος στις καλλιέργειες. Τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων που θα καλλιεργούσαν αυτές ορίζονταν από την εποικιστική νομοθεσία και μια απόφαση του νομάρχη που εκδίδοταν κάθε χρόνο. Ακολουθούσε το στάδιο της αξιολόγησης των αιτήσεων από επιτροπές της διεύθυνσης αγροτικής ανάπτυξης στις οποίες συμμετείχαν και τοπικοί φορείς (πρόεδροι κοινοτήτων, πρόεδροι αγροτικών συλλόγων κ.τ.λ.).

Μετά αναρτούνταν οι καταστάσεις των δικαιούχων στα γραφεία των κοινοτήτων ώστε να υποβάλουν τις αντιρρήσεις τους τυχόν παραπονούμενοι.

Η εκμίσθωση γινόταν κατά το μήνα Φεβρουάριο στους δικαιούχους οι οποίοι συγκροτούσαν ομάδες καλλιεργητών. Τα κριτήρια και η διαδικασία επιλογής καλλιεργητών παραμένoυν περίπου ίδια σήμερα με μικρές παραλλαγές.

Οι καλλιέργειες που συνήθως γίνονται είναι κυρίως βαμβάκι, τριφύλλι  και αραποσίτι και λιγότερα κηπευτικά.

 

Διβάρια: Η λέξη «διβάρι» από τη ρωμαϊκή λέξη vivarium που σημαίνει ζωοτροφείο. Τα διβάρια κατασκευάζονταν στα ανοίγματα που επικοινωνούσαν με τις λιμνοθάλασσες. Τα κατασκεύαζαν σε σχήμα V και τα έφτιαχναν με καλάμια. Οι περίφημες καλαμωτές πλέκονταν μεταξύ τους με βούρλα ή με ψαθιά. Έτσι τα ψάρια παγιδεύονταν και πολλαπλασιάζονταν. Οι παραδοσιακές καλαμωτές χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τη δεκαετία του 80.

Διβάρι
Διβαρόσπιτο στη Λίμνη της Αγουλινίτσας

Πηγές : 

1. phttp://www.epitaliotes.gr/articles_l_006.ph 

2. http://gymnasiokrestenon.blogspot.com/2011/05/blog-post_1968.html

3. https://www.lifo.gr/blogs/almanac/moyria-kai-agoylinitsa-oi-hamenes-limnes-toy-pyrgoy

4. Βικιπαίδεια, η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

5. http://kpe-arach.art.sch.gr/joomla34/images/BIBLIO-PROGRAMMATOS-PARADOSIAKH-ALIEIA-DIVARIA-STON-AMBRAKIKO.pdf